Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [18a18b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 鄕，景昭飲醴，文身錐耳，󰲛贄輦琛。盆賊琴公介居裔服，聖祖澄春育，存胥敖蓬𠬠之中，文皇山納川藏，置季孟壠底之外。奈獸心莫革，野惟难馴。躑躅豕嬴，譸張祖詐。怠篚包而廢任土之貢，辱介史而𢙇欺天之心。謀之不臧，靡可億逞！為鬼為蜮，敢依逆命之兇，如雷如霆，薄致義師之伐。始則抱頭遠遁，喘息巤身，終焉掉尾乞憐，倉皇納土。[18a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … hương, cảnh chiêu ẩm lễ, văn thân truy nhĩ, dư chí liễn sâm. Bồn tặc Cầm Công giới cư duệ phục, Thánh tổ trừng xuân dục, tồn Tư Ngao bồng một chi trung, Văn Hoàng sơn nạp xuyên tàng, trí Quý Mạnh lũng để chi ngoại. Nại thú tâm mạc cách, dã duy nan thuần. Trịch trục thỉ doanh, trù trương tổ trá. Đãi phỉ bao nhi phế nhiệm thổ chi cống, nhục giới sử nhi hoài khi thiên chi tâm. Mưu chi bất tàng, mi khả ức sính! Vi quỷ vi vực, cảm y nghịch mệnh chi hung, như lôi như đình, bạc trí nghĩa sư chi phạt. Thủy tắc bão đầu viễn thuẫn, suyễn tức liệp thân, chung yên trác vĩ khất lân, thương hoàng nạp thổ.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 朕憫一方之生聚，寬萬死之罪𠎝，置郡縣而甸彼疆，易衣裳而縻我爵，頑㝠木石，孤 [18a*8*5] 負乾坤，縱溪壑之參饕，倒冠屨之名分。[18b*1*1]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Trẫm mẫn nhất phương chi sinh tụ, khoan vạn tử chi tội tiếm, trí quận huyện nhi điền bỉ cương, dị y thường nhi mi ngã tước, ngoan minh mộc thạch, cô phụ càn khôn, túng khê hác chi tham thao, đảo quán lũ chi danh phân.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 恣殺戮則盗弄威柄，擅財利則販鬻民田。溺刹門則毀其髮㦆，逞禽行則淫於女媳。僚吏部迎勑命，則髙枕不行，関吏驛報公文，則閉門弗納。甚則養無聊之刺客，稔不逞之邪謀，行間諜而窬覷國中，構虚辝而扇惑化外。[18b*1*16]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Tư sát lục tắc đạo lộng uy bính, thiện tài lợi tắc phán chúc dân điền. Nịch sát môn tắc hủy kì phát hô, sính cầm hành tắc dâm ư nữ tức. Liêu lại bộ nghinh sắc mệnh, tắc cao chẩm bất hành, quan lại dịch báo công văn, tắc bế môn phất nạp. Thậm tắc dưỡng vô liêu chi thích khách, nẫm bất sính chi tà mưu, hành gian điệp nhi du thứ quốc trung, cấu hư từ nhi phiến hoặc hóa ngoại.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 麗開惡黨，則掩護而相容，韓召土酋，則拘留而不遣。悅德麟賣國而結為父子，忌郎竦委積而戮及妻孥。嗚合嘯儔，屡抗王官之涖邑，象恭方命，敢󰏲質子之來朝。内 …… [18b*6*10]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Lệ Khai ố đảng, tắc yểm hộ nhi tương dung, Hàn Triệu thổ tù, tắc câu lưu nhi bất khiển. Duyệt Đức Lân mại quốc nhi kết vi phụ tử, kị Lang Tủng ủy tích nhi lục cập thê nô. Ô hợp khiếu trù, lũ kháng vương quan chi lị ấp, tượng cung phương mệnh, cảm kê chất tử chi lai triều. Nội …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 … [18a] cũng được nắng soi, ruợu hưởng, đến kẻ mình vẽ tai xâu, đều phải dâng lễ, nộp châu.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Giặc Bồn Man Cầm Công ở lấn ngoài cõi xa xăm. Thánh tổ ta lượng như biển cả bao dung, như mùa xuân nuôi dưỡng, cho Tư Ngao¹ sống sót trong cỏ tranh; Văn Hoàng ta lòng như núi lớn chứa đầy, như sông sâu chở nặng, mặc Quý Mạnh² nghênh ngang ngoài gò đông.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Thế mà nó dạ muông thú không chịu đổi thay, tính dã man khó bề thuần hóa. Lừng khừng như loài lợn ốm gầy, điên đảo tựa một phường dối trá. Bỏ chức phiên thần mà lười dâng lễ cống; mang lòng lừa trời mà làm nhục sử thần. Mưu việc chẳng lành, làm sao nên được! Tinh ma nhiều cách, dám dựa kẻ trái mệnh để làm càn, sấm sét ra oai, phải đem quân chính nghĩa mà hỏi tội. Trước còn ôm đầu chạy trốn, nín thở náu mình; sau lại vẫy đuôi kêu thương vội vàng nộp đất. Trẫm thương lương dân sống một phương, tha cho tội ác đáng muôn chết. Đặt quận huyện để trị biên cương; đổi áo xiêm mà trao quan tước.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Nhưng nó vẫn ngoan ngu như gỗ đá, [18b] uổng phụ lòng tốt của đất trời; buông lòng tham sâu như khe hang: đảo danh phận lộn ngược giày mũ. Lộng hành quyền binh, chém giết tứ tung; bán cả ruộng dân, vơ vét tiền của. Hủy hoại tóc da chỉ vì đắm mê cửa Phật³, theo thói cầm thú đến nỗi dâm hiếp con dân. Liêu thuộc ra đón sắc mệnh ở ngoài thành thì gối cao nằm khểnh; quan ải phi báo công văn thắng trận⁴ thì đóng cửa ngăn đường. Thậm chí nuôi phường khích thách võ loài, chứa chấp mưu gian càn rỡ. Bày kế gián điệp hòng nhòm ngó nước ta, đặt lời điêu toa để mê hoặc ngoài cõi. Bầy gian ác Lệ Khai thì dung túng chở che, người thổ tù Hàn Triệu lại giam giữ không thả. Thích tên bán nước Đức Lân mà kết làm phụ tử, ghét người tích trữ Lang Tủng thì giết cả vợ con. Nhóm họp lũ bè, thường chống lại quan triều cai trị; giả kính trái mệnh, dám để chậm con tin vào chầu. Trong …

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 ^⇡ 1 Tư Ngao: Tù trưởng một bộ lạc thời vua Nghiêu trong truyền thuyết Trung Quốc.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 ^⇡ 2 Quý Mạnh: là Quý Tôn thị và Mạnh Tôn thị, đại phu nắm giữ quyền binh ở nước Lỗ thời Xuân Thu.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 ^⇡ 3 Nho giáo quan niệm cơ thể con người là do cha mẹ sinh ra, phải giữ gìn từng sợi tóc, làn da, như vậy mới là có hiếu. Trong khi đó nhửng người đi tu lại gọt đầu cắt tóc, như vậy là “bất hiếu”.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 ^⇡ 4 Ngăn chặn người phi báo tin đánh thắng nước Lão Qua.