Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [81a81b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 禮節未盡復古。[81a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … lễ tiết vị tận phục cổ.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 今聖上皇帝，奄棄百姓，上賔于天，愴鉅痛深，報德罔極。[81a*1*7]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Kim thánh thượng Hoàng đế, yểm khí bách tính, thượng tấn vu thiên, thương cự thống thâm, báo đức võng cực.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 卿等宜議行三年之䘮制，以副予愛慕之情。」[81a*2*10]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Khanh đẳng nghi nghị hành tam niên chi tang chế, dĩ phó dư ái mộ chi tình”.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 大臣百官皆稽首対曰：「孝者治天下之大本。[81a*3*9]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Đại thần bách quan giai khể thủ đối viết: “Hiếu giả trị thiên hạ chi đại bản.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 今殿下克遵孝道，惇叙彜倫，𨿽帝舜之大孝，武王之達孝，󰓳以尚兹，臣等敢不遵行。」[81a*4*8]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Kim điện hạ khắc tuân hiếu đạo, đôn tự di luân, tuy Đế Thuấn chi đại hiếu, Vũ Vương chi đạt hiếu, miệt dĩ thượng tư, thần đẳng cảm bất tuân hành”.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 於是定為三年之䘮。[81a*6*4]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Ư thị định vi tam niên chi tang.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 凣歛、殯、奠饗，一循古禮。[81a*6*12]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Phàm liệm, thấn, điện hưởng, nhất tuần cổ lễ.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 令百姓民間，留長髮如䘮服百日内。[81a*7*3]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Lệnh bách tính dân gian, lưu trường phát như tang phục bách nhật nội.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 若百官議衛，留長髮如三年䘮服，並著素縞衣，居家作勞之時，暫著青衣亦不抅。[81a*7*17]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Nhược bách quan nghị vệ, lưu trường phát như tam niên tang phục, tịnh trước tố cảo y, cư gia tác lao chi thời, tạm trước thanh y diệc bất câu.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 百日之外，用青黑 [81a*9*12] 衣等，不得用紅綠等色。[81b*1*1]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Bách nhật chi ngoại, dụng thanh hắc y đẳng, bất đắc dụng hồng lục đẳng sắc.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 奉天府及天下軍民男女著縞素衣，停婚嫁三箇月。[81b*1*10]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Phụng Thiên phủ cập thiên hạ quân dân nam nữ trước cảo tố y, đình hôn giá tam cá nguyệt.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 朝臣定公伯鄭公旦等󱗫皇太子即位。不𠃔。初六月，戊寅，太保平涼侯黎志、兵部上書定功伯鄭公旦、西軍都督府左都督崇溪伯黎永就弘文殿奉迎皇太子即位，以明年改為景統元年。[81b*2*12]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Triều thần Định Công bá Trịnh Công Đán đẳng khuyến Hoàng thái tử tức vị. Bất doãn. Sơ lục nguyệt, Mậu Dần, Thái bảo Bình Lương hầu Lê Chí, Binh bộ thượng thư Định Công bá Trịnh Công Đán, Tây quân đô đốc phủ tả đô đốc Sùng Khê bá Lê Vĩnh tựu Hoằng Văn điện phụng nghinh Hoàng thái tử tức vị, dĩ minh niên cải vi Cảnh Thống nguyên niên.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 初八日，禁抑買并揀錢。詔：「内府 [81b*6*12] 女史，天 和宮人及諸王公主府大臣家奴婢，於市上鄕里民人所賣貨財，不得狃舊習，假公營私，抑買錢價，及濫取不還錢。自 …… [81b*7*9]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Sơ bát nhật, cấm ức mãi tịnh giản tiền. Chiếu: “Nội phủ nữ sử, Thiên Hòa cung nhân cập chư vương công chủ phủ đại thần gia nô tì, ư thị thượng hương lí dân nhân sở mại hóa tài, bất đắc nữu cựu tập, giả công doanh tư, ức mãi tiền giá, cập lạm thủ bất hoàn tiền. Tự …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 … [81a] cũng chưa phục cổ hết. Nay Thánh thượng Hoàng đế lìa bỏ trăm họ lên chầu Thượng đế, ta rất đau đớn xót thương, báo đức không thể nào cho cùng. Các khanh nên nghị bàn tang chế ba năm để nguôi lòng ta nhớ tiếc”.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Đại thần và các quan đều rập đầu thưa rằng: “Hiếu là gốc lớn của đạo trị thiên hạ. Nay điện hạ theo được đạo hiếu, tôn nối luân thường, dẫu Đế Thuấn là bậc đại hiếu, Vũ Vương là bậc đại hiếu¹ cũng không hơn được, bọn thần đâu dám không tuân lệnh thi hành”.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Bấy giờ mới định tang 3 năm. Tất cả những việc liệm, quàn, lễ điện, đều theo lễ cổ. Lệnh cho dân chúng trăm họ phải để tóc dài theo tang phục trăm ngày. Nếu là các quan và các hộ vệ thì để tóc dài theo tang phục 3 năm và đều mặc áo mộc trắng, khi ở nhà làm việc thì mặc tạm áo xanh cũng không cấm. Ngoài trăm ngày thì dùng áo xanh hay áo đen, [81b] không được dùng màu hồng và màu lục. Các quân dân nam nữ ở phủ Phụng Thiên và trong nước đều phải mặc áo trắng mộc, hoãn lấy vợ lấy chồng trong 3 tháng.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Triều thần là bọn Định Công bá Trịnh Công Đán khuyên Hoàng thái tử lên ngôi, nhưng không được nghe.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Ngày Mậu Dần mồng 6, Thái bảo Bình Lương hầu Lê Chí, Binh bộ thượng thư Định Công bá Trịnh Công Đán, Tây quân đô đốc phủ tả đô đốc Sùng Khê bá Lê Vĩnh tới điện Hoằng Văn kính đón Hoàng thái tử lên ngôi, đổi năm sau thành năm Cảnh Thống thứ 1.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Ngày mồng 8, cấm mua hiếp và kén tiền. Xuống chiếu rằng:

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 “Các nữ sử ở phủ, cung nhân cung Thiên Hòa và nô tỳ ở các phủ thân vương, công chúa, các nhà đại thần có mua thứ gì của người dân nhà quê bán trong chợ, không được quen thói cũ, mượn tiếng công mưu lợi riêng, ức hiếp mua rẻ và lấy bừa không trả tiền. Từ …

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 ^⇡ 1 Người có lòng hiếu bền vững, khắp thiên hạ ai cũng thừa nhận.