Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [11a11b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 陳七事：「一曰順陰陽，以召和氣。[11a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … trần thất sự: “Nhất viết thuận âm dương, dĩ triệu hòa khí.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 二曰親經筵，以崇正學。[11a*1*13]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Nhị viết thân Kinh diên, dĩ sùng chính học.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 三曰求儲嗣，以固國本。[11a*2*3]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Tam viết cầu trữ tự, dĩ cố quốc bản.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 四曰節謝用，以需經費。[11a*2*12]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Tứ viết tiết tạ dụng, dĩ nhu kinh phí.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 五曰重守聀，以寄民牧。[11a*3*2]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Ngũ viết trọng thủ chức, dĩ ký dân mục.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 六曰時訓練，以嚴武備。[11a*3*11]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Lục viết thời huấn luyện, dĩ nghiêm võ bị.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 七曰置屯田以實邉儲。」上釆納之。[11a*4*1]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Thất viết trí đồn điền, dĩ thực biên trữ”. Thượng thái nạp chi.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 五月，旨揮五道官：係朝退未時，在本道視事。若空闕衙門，以降罷論。[11a*4*14]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Ngũ nguyệt, chỉ huy ngũ đạo quan: hệ triều thoái vị thời, tại bản đạo thị sự. Nhược không khuyết nha môn, dĩ giáng bãi luận.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 六月，勑諭太傅阮熾等：「爾本武人為鎮撫。[11a*6*3]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Lục nguyệt, sắc dụ Thái phó Nguyễn Xí đẳng: “Nhĩ bản vũ nhân vi trấn phủ.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 鎮撫字義，武夫所能乎？夫𣻟文仲尚𫎇孔子窃位之誅，矧卿則賢才之路，浚僥倖之原哉！」[11a*7*1]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Trấn phủ tự nghĩa, vũ phu sở năng hồ? Phu Tăng Văn Trọng thượng mông Khổng Tử thiết vị chi tru, thẫn khanh tắc hiền tài chi lộ, tuấn nhiêu hạnh chi nguyên tai!”.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 秋，八月，殺太尉黎凌以凌潜謀不軌故也。[11a*8*16]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Thu, bát nguyệt, sát Thái úy Lê Lăng dĩ Lăng tiềm mưu bất quỹ cố dã.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 九月，明遣正 [11a*9*14] 使翰林院侍讀學士錢溥、副使禮科給事中王豫賫勑󰀋來封帝為安南國王。司禮監太監柴昇、指揮僉事張俊、奉御張榮來收買香科。[11b*1*1]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Cửu nguyệt, Minh khiển chính sứ Hàn lâm viện thị độc học sĩ Tiền Phổ, phó sứ Lễ khoa cấp sự trung Vương Dự tê sắc sách lai phong đế vi An Nam Quốc Vương. Tư lễ giám Thái giám Sài Thăng, Chỉ huy thiêm sự Trương Tuấn, Phụng ngự Trương Vinh lai thu mãi hương khoa.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 冬，十月，初六日，明使錢溥等寓于使舘。及還，帝賫禮物送之，溥等固辞不受。[11b*3*15]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Đông, thập nguyệt, sơ lục nhật, Minh sử Tiền Phổ đẳng ngụ vu sứ quán. Cập hoàn, đế tê lễ vật tống chi, Phổ đẳng cố từ bất thụ.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 旨揮天下：繼今，文武任聀官員，生年六十五歲願致士者，及吏典、監生、儒生、牲徒，年六十以上欲還民者，並許本人頭告吏部類奏施行。[11b*5*7]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Chỉ huy thiên hạ: Kế kim, văn võ nhậm chức quan viên, sinh niên lục thập ngũ tuế nguyện trí sĩ giả, cập lại điển, giám sinh, nho sinh, sinh đồ, niên lục thập dĩ thượng dục hoàn dân giả, tịnh hứa bản nhân đầu cáo Lại bộ loại tấu thi hành.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 令天下内外各衙門奏題等本，即本員書名，不得借吏代書名。[11b*8*3]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Lệnh thiên hạ nội ngoại các nha môn tấu đề đẳng bản, tức bản viên thư danh, bất đắc tá lại đại thư danh.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 十二月，遣使如明：黎公路 …… [11b*9*9]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Thập nhị nguyệt, khiển sứ như Minh: Lê Công Lộ …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 … [11a] trình bày 7 việc:

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 1- Thuận âm dương để đón khí hòa.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 2- Gần Kinh diên để tôn chánh học.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 3- Chọn con nối để vững gốc nước.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 4- Tiết kiệm của dùng để chi cho kinh phí.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 5- Thận trọng chức thú lệnh để chăn dân.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 6- Thường xuyên huấn luyện để nghiêm võ bị.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 7- Đặt đồn điền để chứa lương cho biên giới.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Vua tiếp nhận cả.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tháng 5, ra sắc chỉ cho các quan ở 5 đạo: Tan buổi chầu, đến giờ Mùi phải ở đạo mình để coi việc, nếu thiếu vắng ở nha môn thì xử giáng hoặc bãi chức.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Tháng 6, sắc dụ bọn Thái bảo Nguyễn Xí rằng:

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 “Các ngươi vốn là quan võ làm trấn phủ. Nghĩa chữ “trấn phủ”, bọn vũ phu các ngươi có biết được không? Đến như Tăng Văn Trọng còn bị Khổng Tử chê là “trộm cắp ngôi vị”¹, huống chi các ngươi là bọn bịt đường của bậc hiền tài, khơi nguồn cho kẻ cầu may!”.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Mùa thu, tháng 8, giết Thái úy Lê Lăng vì Lăng ngầm mưu làm phản.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Tháng 9, nhà Minh sai chánh [11b] sứ là Hàn lâm viện thị độc học sĩ Tiền Phổ, Phó sứ là Lễ khoa cấp sự trung Vương Dự mang sắc phong vua làm An Nam Quốc Vương. Sai Tư lễ giám thái giám Sài Thăng, Chỉ huy thiêm sự Trương Tuấn, Phụng ngự Trương Vinh sang thu mua hương liệu.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Mùa đông, tháng 10, ngày mồng 6, sứ thần nhà Minh là bọn Tiền Phổ trú ở sứ quán. Khi về, vua sai đem lễ vật đến, bọn Phổ cố từ chối không nhận.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Ra sắc chỉ cho cả nước rằng:

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Kể từ nay, các quan viên văn võ làm việc đến 65 tuổi muốn nghỉ việc, các lại điển, giám sinh, nho sinh, sinh đồ tuổi từ 60 trở lên muốn về làm dân, thì đều cho người đó nộp đơn ở Lại bộ rồi xếp loại tâu lên để thi hành.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Ra lệnh cho các nha môn trong ngoài cả nước rằng: ở các bản tâu đề thì chính viên quan nha môn đó phải ký tên, không được nhờ lại dịch ký tên hộ.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Tháng 12², sai sứ sang nhà Minh: Lê Công Lộ …

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 ^⇡ 1 Khổng Tử nói: “Tăng Văn Trọng chẳng phải là kẻ trộm cướp ngôi vị đó ư? Biết Liễu Hạ Huệ là người hiền mà không cho cùng làm quan với mình” (Xem Luận ngữ, thiên Vệ Linh công).

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 ^⇡ 2 Nên sửa lại là tháng 11 như bản dịch cũ có lẽ đúng hơn.