Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [16a16b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 部左侍郎阮廷羙。[16a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … bộ tả thị lang Nguyễn Đình Mỹ.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 帝諭之曰：「噐尚帷新，人當求舊。[16a*1*8]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Đế dụ chi viết: “Khí thượng duy tân, nhân đương cầu cựu.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 耆老儒臣，若爾之軰尚幾人哉？而爾之犯，亦後吳士連、阮善之犯矣。[16a*2*1]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Kì lão nho thần, nhược nhĩ chi bối thượng kỷ nhân tai? Nhi nhĩ chi phạm, diệc hậu Ngô Sĩ Liên, Nguyễn Thiện chi phạm hĩ.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 法司持平，律當降罷，我便怜才，更命貶之。[16a*3*8]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Pháp ti trì bình, luật đương giáng bãi, ngã tiện linh tài, cánh mệnh biếm chi.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 夫法者，國家之公噐，與卿等共之，汝其思之哉！」[16a*4*5]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Phu pháp giả, quốc gia chi công khí, dữ khanh đẳng cộng chi, nhữ kì tư chi tai!”.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 八月，聖旨：犯偷氽珠及私鑄銅錢，罪首從有差。[16a*5*4]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Bát nguyệt, thánh chỉ: Phạm thâu thổn châu cập tư chú đồng tiền, tội thủ tòng hữu sai.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 勑諭刑部左侍郎阮茂：「爾孜孜奉國，善歸人君，不企於如晦、玄齡。[16a*6*4]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Sắc dụ Hình bộ tả thị lang Nguyễn Mậu: “Nhĩ tư tư phụng quốc, thiện quy nhân quân, bất xí ư Như Hối, Huyền Linh.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 至於戴胄處煩治劇，彦博敷奏詳明，二子之中，亦有少長矣。[16a*7*11]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Chí ư Đái Trụ xử phiền trị kịch, Ngạn Bác phu tấu tường minh, nhị tử chi trung, diệc hữu thiếu trưởng hĩ.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 為臣以此，可厚褒稱，可賜銀兩，頒至之[16a*8*15] 日，爾益砥礪前心，期予 [16a*9*11] 于治。朕之過失，旨陳直言，宜強董宣之項，勿隱蘇威之性。[16b*1*1]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Vi thần dĩ thử, khả hậu bao xưng, khả tứ ngân lượng, ban chí chi nhật, nhĩ ích để lệ tiền tâm, kì dư vu trị. Trẫm chi quá thất, chỉ trần trực ngôn, nghi cường Đổng Tuyên chi hạng, vật ẩn Tô Uy chi tính”.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 冬，十月，明遣正使尚寶寺卿蘇陵信，副使行人司行人卲震等來告憲宗即位并賜冠服綵幣及勑諭。[16b*2*4]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Đông, thập nguyệt, Minh khiển Chánh sứ Thượng bảo tự khanh Tô Lăng Tín, Phó sứ Hành nhân ti hành nhân Thiệu Chấn đẳng lai cáo Hiến Tông tức vị tịnh tứ quan phục thái tệ cập sắc dụ.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 十一月，遣使如明，范伯珪進香；黎友直、楊宗海、范慶庸夏即位；黎宗榮、范琚、陳文真謝賜綵弊。[16b*4*6]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Thập nhất nguyệt, khiển sứ như Minh, Phạm Bá Khuê tiến hương; Lê Hữu Trực, Dương Tông Hải, Phạm Khánh Dung hạ tức vị; Lê Tông Vinh, Phạm Cư, Trần Văn Chân tạ tứ thái tệ.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 十二月，禁外任官無故赴京𮞏本。聖旨：疑罪减等。[16b*6*5]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Thập nhị nguyệt, cấm ngoại nhậm quan vô cố phó kinh đệ bản. Thánh chỉ: Nghi tội giảm đẳng.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 敕諭大臣百官等：「昔我太祖，櫛風沐雨以定天下，時則佐命勳臣，同其勞若，恩義兼至，以故特賜國姓，用示殊眷。然爾子孫傳襲日久，…… [16b*7*6]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Sắc dụ đại thần bách quan đẳng: “Tích ngã Thái Tổ, trất phong mộc vũ dĩ định thiên hạ, thời tắc tá mệnh huân thần, đồng kì lao nhược, ân nghĩa kiêm chí, dĩ cố đặc tứ quốc tính, dụng thị thù quyến. Nhiên nhĩ tử tôn truyền tập nhật cửu, …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 … [16a] bộ tả thị lang Nguyễn Đình Mỹ. Vua dụ rằng:

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 “Đồ dùng thì chuộng thứ mới, dùng người thì nên dùng người cũ. Nho thần tuổi già như bọn các ngươi còn mấy người đâu, mà ngươi phạm tội cũng là sau vụ phạm tội của Ngô Sĩ Liên và Nguyễn Thiện thôi. Pháp ty giữ công bằng, theo luật, phải giáng bãi, nhưng ta thì tiếc tài ngươi, sai đổi thành lệnh biếm chức. Pháp luật là phép công của nhà nước, ta cùng các ngươi đều phải theo, ngươi nên nhớ lấy”.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Tháng 8, có thánh chỉ rằng: Kẻ nào phạm tội mò trộm ngọc trai và đúc trộm tiền đồng, thì chia ra loại thủ phạm và tòng phạm mà xử tội khác nhau.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Sắc dụ Hình bộ tả thị lang Nguyễn Mậu rằng:

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 “Ngươi chăm lo việc nước, điều gì hay thì quy về cho vua, không kém gì Như Hối, Huyền Linh¹. Đến như Đái Trụ xử việc phức tạp khó khăn², Ngạn Bác tâu bày rõ ràng, tường tận³, so với hai người đó cũng có khá hơn một chút. Làm bầy tôi như vậy thực đáng khen ngợi lắm, nên ban cho bạc lạng. Khi nào bạc ban đến nơi, ngươi càng nên mài dũa thêm lòng son vốn có mong cho ta [16b] tới cõi trị bình. Ta có lỗi lầm gì hãy thẳng thắn chỉ ra, hãy cứng như Đổng Tuyên⁴, chớ như Tô Uy⁵ quen thói giấu giếm”.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Mùa đông, tháng 10, nhà Minh sai chánh sứ là Thượng bảo tự khanh Tô Lăng Tín, phó sứ là bọn Hành nhân ty hành nhân Thiệu Chấn sang báo việc Hiến Tông lên ngôi và ban cho mũ áo, vóc lụa cùng sắc dụ.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Tháng 11, sai sứ sang nhà Minh: Phạm Bá Khuê dâng hương; Lê Hữu Trực, Dương Tông Hải, Phạm Khánh Dung mừng lên ngôi; Lê Tông Vinh, Phạm Cừ, Trần Văn Chân tạ ơn ban vóc lụa.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Tháng 12, cấm các quan nhậm chức bên ngoài vô cớ về kinh đệ trình bản tâu.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Có thánh chỉ rằng những tội nào còn ngờ thì xử giảm mức.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Sắc dụ đại thần và các quan rằng:

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 “Xưa Thái Tổ ta dãi gió dầm mưa để bình định thiên hạ, bấy giờ các bề tôi có công ra sức giúp dân, cùng chịu gian lao khổ ải, tình nghĩa đều vẹn toàn. Vì thế, đặc ân ban quốc tính để tỏ lòng yêu quí khác thường. Nhưng con cháu các ngươi truyền nối lâu dài …

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 ^⇡ 1 Như Hối: tức Đỗ Như Hối, Huyền Linh: là Phòng Huyền Linh, đều là bề tôi giỏi của Đường Thái Tông.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 ^⇡ 2 Đái Trụ: là người minh mẫn, cương trực, rất giỏi xử việc rối rắm phức tạp, làm đến Kiểm hiệu Lại bộ thượng thư cho Đường Thái Tông.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 ^⇡ 3 Ngạn Bác: tức là Ôn Ngạn Bác, giỏi việc tâu bày, làm Thượng thư hữu bộ xạ đời Đường Thái Tông.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 ^⇡ 4 Đổng Tuyên: là quan lệnh ở Lạc Dương, tính cứng cỏi, thẳng thắn, khi xử vụ án giết người đầu bếp của Hồ Dương công chúa, Hán Vũ Đế¹ bắt Tuyên phải lạy tạ công chúa, Tuyên chống hai tay xuống đất, nhất định không chịu lạy.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 ^⇡ 5 Tô Uy: là trọng thần của nhà Tùy, nhà Tùy mất, Uy sống tùy thời, triều nào lên cũng xin thờ phụng và đều được trọng dụng. Đến khi Đường Thái Tông được nước, Uy xin yết kiến, không được Thái Tông chấp nhận.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 ^⇡ 1 Đổng Tuyên và Hồ Dương công chúa thuộc triều đại Đông Hán – Hán Quang Vũ Đế. (Wikipedia: Đổng Tuyên, Hồ Dương công chúa).