Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [20a20b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 定罪有差。[20a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … định tội hữu sai.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 陳封出为西道宣政使。[20a*1*5]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Trần Phong xuất vi Tây đạo Tuyên chính sứ.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 帝諭在朝諸臣曰：「陳謹為陳封弟。[20a*1*14]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Đế dụ tại triều chư thần viết: “Trần Cẩn vi Trần Phong đệ.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 謹得罪。[20a*2*9]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Cẩn đắc tội.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 朕問謹平日行藏於封，葑便從此媒蘖（謂釀成其罪也）其短傾而覆之。[20a*2*12]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Trẫm vấn Cẩn bình nhật hành tàng ư Phong, Phong tiện tòng thử môi nghiệt (vị nhưỡng thành kì tội dã) kì đoản khuynh nhi phúc chi.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 兄弟之情，幾乎覆矣，人倫攸斁，莫甚於此。[20a*3*20]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Huynh đệ chi tình, cơ hồ phúc hĩ, nhân luân du đố, mạc thậm ư thử.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 倘能思盖前愆，惟忠惟孝，吾亦鼔足待其後效。」[20a*4*14]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Thảng năng tư cái tiền khiên, duy trung duy hiếu, ngô diệc cổ túc đãi kì hậu hiệu”.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 聖旨諭諸鎮縣官，選取本衙門掾吏，有廉能達練優才，許奏置常川各一人，以便應務。[20a*5*13]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Thánh chỉ dụ chư trấn huyện quan, tuyển thủ bản nha môn duyện lại, hữu liêm năng đạt luyện ưu tài, hứa tấu trí thường xuyên các nhất nhân, dĩ tiện ứng vụ.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 時翰林院大學士權御史大夫陳盤奏曰：「朝廷設官分聀，所以為民也。[20a*7*9]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Thời Hàn lâm viện đại học sĩ quyền ngự sử đại phu Trần Bàn tấu viết: “Triều đình thiết quan phân chức, sở dĩ vi dân dã.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 民告煩瑣，簿牒倥𬾠，官不能燭理，又置之吏，以檢文案焉。[20a*8*17]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Dân cáo phiền tỏa, bạc điệp không tổng, quan bất năng chúc lí, hựu trí chi lại, dĩ kiểm văn án yên.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 故曰：『官無吏不行，吏無官不立』所以共行政事也。[20b*1*1]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Cố viết: “Quan vô lại bất hành, lại vô quan bất lập” sở dĩ cộng hành chính sự dã.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 今臣窃慮，各衙門倥𬾠簿牒，罪累難免。[20b*2*1]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Kim thần thiết lự, các nha môn không tổng bạc điệp, tội lũy nan miễn.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 伏望定例，今降諸縣路各置常川掾吏一人，諳曉簿牒，頗能書筭，以守文牒。[20b*2*16]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Phục vọng định lệ, kim giáng chư huyện lộ các trí thường xuyên duyện lại nhất nhân, am hiểu bạc điệp, pha năng thư toán, dĩ thủ văn điệp.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 如是則簿牒無遲滯之愆，民事免頒留之苦。」[20b*4*7]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Như thị tắc bạc điệp vô trì đái chi khiên, dân sự miễn ban lưu chi khổ”.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 帝從之，故定此例。[20b*5*5]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Đế tòng chi, cố định thử lệ.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 冬，十月，禁倡優不得戲謔父母並官長。[20b*5*12]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Đông, thập nguyệt, cấm xướng ưu bất đắc hí hước phụ mẫu tịnh quan trưởng.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 帝遣使如明，陶雋、陶正已、黎的歲貢。[20b*6*9]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Đế khiển sứ như Minh, Đào Tuấn, Đào Chính Kỷ, Lê Đích tuế cống.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 阮士興奏保樂州被擄掠事。[20b*7*5]

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Nguyễn Sĩ Hưng tấu Bảo Lạc châu bị lỗ lược sự.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 十一月，大赦，以敬天、乾德二殿方成故也。[20b*7*16]

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Thập nhất nguyệt, đại xá, dĩ Kính Thiên, Càn Đức nhị điện phương thành cố dã.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 國子監祭酒兼文明殿大學士阮伯驥卒。[20b*8*15]

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Quốc tử giám tế tửu kiêm Văn Minh điện đại học sĩ Nguyễn Bá Ký tốt.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 先是伯驥以帝為 …… [20b*9*13]

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tiên thị Bá Ký dĩ đế vi …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 … [20a] thì xử tội có mức độ khác nhau.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Đổi Trần Phong ra làm Tuyên chính sứ Tây đạo.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Vua dụ các quan trong triều rằng:

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 “Trần Cẩn là em Trần Phong. Cẩn có tội. Trẫm hỏi Phong về hành vi ngày thường của Cẩn thì Phong nhân thế bới móc hết cái xấu của Cẩn ra, định làm hại Cẩn. Cái tình anh em cơ hồ sụp đổ rồi; nhân luân bại hoại không gì tệ bằng thế. Nếu Phong biết sửa chữa lầm lỗi một lòng trung hiếu, thì ta cũng kiễng chân mà chờ đợi kết quả sửa đổi sau này của hắn”.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Có thánh chỉ dụ các quan trấn, huyện lựa chọn duyện lại trong nha môn của mình xem người nào tài giỏi, liêm khiết, quen thạo công việc cho tâu lên đặt mỗi nha một người thường xuyên để tiện làm việc.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Bấy giờ, Hàn lâm viện đại học sĩ quyền Ngự sử đại phu Trần Bàn tâu rằng:

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 “Triều đình đặt quan, phân chức cốt là vì dân, dân chúng thưa kiện phiền toái, sổ sách giấy tờ gấp vội, quan không thể soi xét xử lý hết được, lại giao cho lại cho kiểm xét giấy tờ. [20b] Cho nên tâu rằng: “Quan không có lại thì không đi được, lại không có quan thì không đứng được” là bởi để cùng nhau làm việc vậy. Nay thần trộm lo rằng, các nha môn sổ sách giấy tờ gấp vội, khó lòng tránh khỏi tội lỗi. Cúi xin định lệ ban xuống cho các huyện, lộ, mỗi nơi đặt một người duyện lại thường xuyên, am hiểu sổ sách giấy tờ, giỏi viết chữ, làm tính để giữ công văn giấy tờ. Như thế thì sổ sách giấy tờ không còn lo chậm đọng nữa, mà dân cũng khổ vì nạn ở lại hầu kiện lâu ngày”.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Vua y cho, nên định lệ này.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Mùa đông, tháng 10, cấm bọn con hát không được giễu cợt cha mẹ và quan trưởng.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Vua sai sứ sang nhà Minh: Đào Tuấn, Đào Chính Kỷ, Lê Đích nộp cống hằng năm; Nguyễn Sĩ Hưng tâu việc châu Bảo Lạc bị bắt người cướp của.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Tháng 11, đại xá, vì hai điện Kính Thiên và Cẩn Đức mới làm xong.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Quốc tử giám tế tửu kiêm Văn minh điện đại học sĩ Nguyễn Bá Ký chết.

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 Trước đó, Bá Kỳ cho rằng vua làm …