Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [28a28b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 立錐之地。[28a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … lập chùy chi địa.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 将欲䋲之以法，孰若先之以禮，使皇族日，蕃庶有容身之地。[28a*1*5]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Tương dục thằng chi dĩ pháp, thục nhược tiên chi dĩ lễ, sử hoàng tộc nhật phiên, thứ hữu dung thân chi địa.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 今立定界限，敢有違犯，依律治罪。」[28a*2*9]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Kim lập định giới hạn, cảm hữu vi phạm, y luật trị tội”.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 九日乙巳，命行總兵屈打領兵征哀牢。[28a*3*3]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Cửu nhật Ất Tị, mệnh Hành tổng binh Khuất Đả lĩnh binh chinh Ai Lao.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 初哀牢占居弄恫，侵掠邉境。[28a*3*18]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Sơ Ai Lao chiếm cư Lộng Động, xâm lược biên cảnh.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 至是，邊臣以其事聞。[28a*4*10]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Chí thị, biên thần dĩ kì sự văn.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 帝即命屈打領兵千餘人往征之。[28a*4*18]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Đế tức mệnh Khuất Đả lĩnh binh thiên dư nhân vãng chinh chi.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 以定勳衛同總兵阮洞為副，並汧仁壽賛理軍務，會家興鎮守軍討之。帝謂仁壽曰：「汝𭁈屈打聽便宜行事。」仁壽至東京，留守太保黎念援兵于武庫而行。[28a*5*12]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Dĩ Định huân vệ Đồng tổng binh Nguyễn Động vi phó, tịnh Nghiên Nhân Thọ Tán lí quân vụ, hội Gia Hưng trấn thủ quân thảo chi. Đế vị Nhân Thọ viết: “Nhữ dữ Khuất Đả thính tiện nghi hành sự”. Nhân Thọ chí Đông Kinh, lưu thủ Thái bảo Lê Niệm viện binh vu Vũ khố nhi hành.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 諭留守官黎念𭛁官庫錢五十緡，令濟生堂買官藥，差人醫 [28a*8*15] 治國威、三󰅾等府人民之瘟疫者，並諭：「今後某府有疫癘者，聽本處官用税錢買藥治之。」[28b*1*1]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Dụ lưu thủ quan Lê Niệm phát quan khố tiền ngũ thập mân, lệnh Tế sinh đường mãi quan dược, sai nhân y trị Quốc Oai, Tam Đái đẳng phủ nhân dân chi ôn dịch giả, tịnh dụ: “Kim hậu mỗ phủ hữu dịch lệ giả, thính bản xứ quan dụng thuế tiền mãi dược trị chi”.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 十五日，駕至𢒎來行殿。[28b*2*16]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Thập ngũ nhật, giá chí Phi Lai hành điện.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 時粘國使神沈樸勒沙來進貢適至，因錫朝見於行殿。[28b*3*7]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Thời Chiêm quốc sứ thần Thẩm Phác Lặc Sa lai tiến cống thích chí, nhân tích triều kiến ư hành điện.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 十六日，安󰘊鎮守官奏明人載糧船漂至本處。[28b*4*9]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Thập lục nhật, An Bang trấn thủ quan tấu Minh nhân tải lương thuyền phiêu chí bản xứ.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 帝謂太師丁列、太保阮耒曰：「往者朕言監執明國載粮之人，以彼或設此策以誤。[28b*5*9]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Đế vị Thái sư Đinh Liệt, Thái bảo Nguyễn Lỗi viết: “Vãng giả trẫm ngôn giám chấp Minh quốc tải lương chi nhân, dĩ bỉ hoặc thiết thử sách dĩ ngộ.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 我欲阻彼之計。[28b*7*2]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Ngã dục trở bỉ chi kế.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 權一時之宜，非常行之道也。」[28b*7*8]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Quyền nhất thời chi nghi, phi thường hành chi đạo dã”.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 耒等曰：「縱彼妄行意外，設為此策，我執之，彼以為辝，不如放回。[28b*7*19]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Lỗi đẳng viết: “Túng bỉ vọng hành ý ngoại, thiết vi thử sách, ngã chấp chi, bỉ dĩ vi từ, bất như phóng hồi.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 如其不然，恐生邉釁。」[28b*9*5]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Như kì bất nhiên, khủng sinh biên hấn”.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 帝曰：「卿等言雖善 …… [28b*9*13]

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Đế viết: “Khanh đẳng ngôn tuy thiện …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 … [28a] tấc đất cắm dùi. Muốn dùng pháp luật mà buộc tội, sao bằng lấy lễ nghĩa báo trước, sao cho họ vua ngày một đông đúc cũng có chỗ mà nương thân. Nay định rõ giới hạn, kẻ nào còn dám vi phạm, thì phải trị tội theo pháp luật.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Ngày Ất Tỵ, mồng 9, sai Hành tổng binh Khuất Đả đem quân đi đánh Ai Lao.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Trước đây Ai Lao chiếm động Cư Lộng, lấn cướp ngoài biên. Tới đây, quan giữ biên giới đem việc ấy tâu lên. Vua sai Khuất Đả đem hơn 1.000 quân đi đánh. Lấy Đồng tổng binh vệ Định huân là Nguyễn Động làm phó và Nghiên Nhân Thọ làm Tán lý quân vụ, họp với quân đồn thú trấn Gia Hưng mà đánh. Vua bảo Nhân Thọ rằng: “Ngươi và Khuất Đả được phép tự tiện làm việc”. Nhân Thọ tới chỗ lưu thủ Đông Kinh là Thái bảo Lê Niệm xin viện binh ở Vũ khố mà đi.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Dụ cho quan lưu thủ là Lê Niệm phát 50 quan tiền kho nhà nước, sai Tế sinh đường mua thuốc, sai người chữa chạy [28b] cho những người mắc bệnh dịch ở các phủ Quốc Oai, Tam Đới và dụ rằng:

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 “Từ nay về sau, phủ nào có bệnh dịch thì cho phép các quan địa phương đó dùng tiền thuế mua thuốc chữa cho dân”.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Ngày 15, xa giá đến hành điện Phi Lai. Bấy giờ sứ thần nước Chiêm là Thẩm Phác Lặc Sa sang tiến cống, vừa đến nơi, nên cho triều kiến tại hành điện.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Ngày 16, quan trấn phủ An Bang tâu việc thuyền chở lương của người Minh bị giạt đến xứ ấy. Vua bảo Thái sư Đinh Liệt và Thái bảo Nguyễn Lỗi rằng:

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 “Mới rồi, trẫm bảo bắt giữ người chở lương của nước Minh là vì có thể họ bày ra kế gì đó để lừa ta. Ta muốn ngăn ngừa mưu kế của họ. Đó là việc quyền nghi nhất thời, chứ không phải đạo thường làm đâu”.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Bọn Lỗi tâu:

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 “Nếu họ liều lĩnh gây chuyện bất ngờ khác mà đặt ra kế ấy, ta bắt họ thì họ sẽ có cớ để nói được, chi bằng thả cho về. Nếu không thế, e rằng sẽ xảy ra hấn khích nơi biên giới”.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Vua nói:

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 “Các khanh nói tuy phải, …