Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [47a47b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 詔繫獄，並收季暄勘合。[47a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … chiếu hệ ngục, tịnh thu Quý Huyên khám hợp.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 開决順化連港并清化、 乂安各港。[47a*1*10]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Khai quyết Thuận Hóa Liên cảng tịnh Thanh Hóa, Nghệ An các cảng.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 是歲，斷天下死囚三百二十三人。[47a*2*5]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Thị tuế, đoạn thiên hạ tử tù tam bách nhị thập tam nhân.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 戊子，九年（明成化四年）。[47a*3*1]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Mậu Tí, cửu niên (Minh Thành Hóa tứ niên).

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 春，正月，勑旨：官員任邉遠瘴地，某能撫字有方，催科不擾而税足，满六年許遷善地。[47a*3*11]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Xuân, chính nguyệt, sắc chỉ: Quan viên nhậm biên viễn chướng địa, mỗ năng phủ tự hữu phương, thôi khoa bất nhiễu nhi thuế túc, mãn lục niên hứa thiên thiện địa.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 若托疾以避，進税多欠者，再除邉遠，六年方許定奪。[47a*5*2]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Nhược thác tật dĩ tị, tiến thuế đa khiếm giả, tái trừ biên viễn, lục niên phương hứa định đoạt.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 三月，勑旨各衛門：係公事首奏，許用本衛門印，若官員軍色等奏本無有印信，並許通政使司檢夾紙鈐縫。[47a*6*4]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Tam nguyệt, sắc chỉ các vệ môn: Hệ công sự thủ tấu, hứa dụng bản vệ môn ấn, nhược quan viên quân sắc đẳng tấu bản vô hữu ấn tín, tịnh hứa Thông chính sứ ti kiểm hiệp chỉ kiềm phùng.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 諭都指揮阮復：「爾比先為家臣之時，乃浮言曰：『 吾當爲天子』。[47a*8*8] 爾天帝欤？鬼神欤？ [47a*9*13] 安先知之？[47b*1*1]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Dụ Đô chỉ huy Nguyễn Phục: “Nhĩ tỉ tiên vi gia thần chi thời, nãi phù ngôn viết: “Ngô đáng vi thiên tử”. Nhĩ thiên đế dư? Quỷ thần dư? An tiên tri chi?

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 且為輔導之官，便行僥倖之險。[47b*1*5]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Thả vi phụ đạo chi quan, tiện hành nhiêu hạnh chi hiểm.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 是爾不殺吾，而吾所不報也。[47b*1*17]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Thị nhĩ bất sát ngô, nhi ngô sở bất báo dã.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 然吾不負於爾有六，而爾之負於吾已十有一矣。[47b*2*9]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Nhiên ngô bất phụ ư nhĩ hữu lục, nhi nhĩ chi phụ ư ngô dĩ thập hữu nhất hĩ.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 爾是奸臣矣，是亂臣矣，是賊臣矣。」[47b*3*9]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Nhĩ thị gian thần hĩ, thị loạn thần hĩ, thị tặc thần hĩ”.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 夏，四月，旱。勑諭公侯伯官員百姓等凣九條。以裴白良、范溥為皇太子侍講。[47b*4*3]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Hạ, tứ nguyệt, hạn. Sắc dụ công hầu bá quan viên bách tính đẳng phàm cửu điều. Dĩ Bùi Bạch Lương, Phạm Phổ vi Hoàng thái tử thị giảng.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 六月，色旨禮部議定民間諸文字格式，頒行天下。[47b*5*14]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Lục nguyệt, sắc chỉ Lễ bộ nghị định dân gian chư văn tự cách thức, ban hành thiên hạ.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 定祈雨祈晴儀註。秋，七月，諭吏部尚書阮如堵：「太¹和年一刑部大夫二員，斷天下訟多留滯。[47b*6*15]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Định kì vũ kì tình nghi chú. Thu, thất nguyệt, dụ Lại bộ thượng thư Nguyễn Như Đổ: “Thái Hòa niên, nhất Hình bộ đại phu nhị viên, đoạn thiên hạ tụng đa lưu đái.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 前年，予置一刑三員或四員，云何今置一刑二員哉？爾吏部速揀 …… [47b*8*14]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Tiền niên, dư trí nhất hình tam viên hoặc tứ viên, vân hà kim trí nhất hình nhị viên tai? Nhĩ Lại bộ tốc giản …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 … [47a] xuống chiếu giam Như Hộc vào ngục và thu lại văn bằng của Quý Huyên.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Mở rộng kênh Sen ở Thuận Hóa và các kênh ở Thanh Hóa, Nghệ An.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Năm này xử tù tử tội trong nước gồm 323 người.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Mậu Tý, [Quang Thuận] năm thứ 9 [1468], (Minh Thành Hóa năm thứ 4). Mùa xuân, tháng giêng, ra sắc chỉ rằng:

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Những quan viên nhậm chức nơi nước độc chốn biên cương xa xôi, người nào biết cách nuôi vỗ dân, đốc thúc không phiền nhiễu dân mà vẫn thu đủ thuế, đủ hạn 6 năm thì cho chuyển về nơi đất lành. Nếu ai kiếm cớ đau ốm né tránh, nộp thuế thiếu nhiều thì phải bổ đi miền biên cương xa, đủ 6 năm nữa mới được quyết định lại.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Tháng 3, ra sắc chỉ cho các nha môn rằng: Nếu là bản tâu về việc công thì được dùng con dấu của nha môn mình, nếu bản tâu của quan viên quân sắc nào không có con dấu thì đều cho Thông chính sứ ty xét đóng dấu kiềm vào chỗ hai tờ giấy đóng liền nhau.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Dụ Đô chỉ huy Nguyễn Phục rằng:

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 “Ngươi khi trước còn làm gia thần, dám nói phao là ta đáng làm Thiên tử. Ngươi là Thiên đế hay sao? Là Quỷ thần hay sao? [47b] Sao ngươi biết trước được việc đó? Hơn nữa, ngươi làm quan phụ đạo, lại toàn làm những việc mạo hiểm cầu may. Thế là ngươi không giết ta mà ta cũng chẳng việc gì phải đáp ngươi. Nhưng ta có 6 điều không phụ ngươi, mà ngươi phụ ta có đến 11 điều. Ngươi là gian thần, là loạn thần, là tặc thần đó!”.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Mùa hạ, tháng 4, hạn hán.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Có sắc dụ các công, hầu, bá, quan viên và trăm họ gồm 9 điều.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Lấy Bùi Bạch Lương và Phan Phổ làm Hoàng thái tử thị giảng.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Tháng 6, ra sắc chỉ cho Lễ bộ bàn định quy cách giấy tờ trong dân gian để ban hành trong cả nước.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Định nghi chú lễ cầu mưa, cầu nắng.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Mùa thu, tháng 7, dụ Lại bộ thượng thư Nguyễn Như Đổ rằng:

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Khoảng năm Thái Hòa, cả một Hình bộ chỉ có hai viên đại phu, xét án kiện trong nước, nhiều vụ để ứ đọng. Năm trước, ta đặt mỗi hình [ty]¹ 3 hoặc 4 viên, tại sao nay lại chỉ đặt mỗi hình [ty] 2 viên thôi? Lại bộ các ngươi phải chọn ngay lấy …

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 1 Nguyên văn không có chữ “ty”, căn cứ vào mạch văn và tham khảo Cương mục thêm vào.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 ^⇡ 1 Nguyên văn khắc nhầm chữ 大 Đại.