Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [61a61b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 生弊，并管内迯亡數坡者為不称職。[61a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … sinh tệ, tính quản nội đào vong sổ da giả vi bất xưng chức.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 辛卯，二年（明成化一年 ）。[61a*2*1]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Tân Mão, nhị niên (Minh Thành Hóa nhất niên).

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 春，正月，初二日，上以大軍將臨敵境時，士卒尤宜閑習。[61a*2*11]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Xuân, chính nguyệt, sơ nhị nhật, thượng dĩ đại quân tương lâm địch cảnh thời, sĩ tốt vưu nghi nhàn tập.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 於是詔順化軍出海以試舟師。[61a*3*10]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Ư thị chiếu Thuận Hóa quân xuất hải dĩ thí chu sư.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 上慮占國山川有未易知，乃命順化土酋阮武圖其險易以進。[61a*4*3]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Thượng lự Chiêm Quốc sơn xuyên hữu vị dị tri, nãi mệnh Thuận Hóa thổ tù Nguyễn Vũ Đồ kì hiểm dị dĩ tiến.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 初六日，指揮罡遠生致占國具低關吏蓬莪沙。[61a*5*8]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Sơ lục nhật, Chỉ huy Cang Viễn sinh trí Chiêm quốc Cụ Đê quan lại Bồng Nga Sa.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 沙盃藩酋琴積、 順平藩酋道二來朝進献方物。[61a*6*8]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Sa Bôi phiên tù Cầm Tích, Thuận Bình phiên tù Đạo Nhị lai triều tiến hiến phương vật.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 哀牢國使臣官平鎮守頭目郎儷等各賫方物來献。[61a*7*7]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Ai Lao quốc sứ thần Quan Bình trấn thủ đầu mục Lang Lệ đẳng các tê phương vật lai hiến.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 帝親制《 平占策》，頒諸營。[61a*8*8]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Đế thân chế Bình Chiêm sách, ban chư dinh.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 策中有心勝之理者十，有可惧之事者三。[61a*8*17]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Sách trung hữu tâm thắng chi lí giả thập, hữu khả cụ chi sự giả tam.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 上慮将士未 [61a*9*15] 曉，令旨揮阮世羙譯為囯語，以申諭之。[61b*1*1]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Thượng lự tướng sĩ vị hiểu, lệnh Chỉ huy Nguyễn Thế Mĩ dịch vi Quốc ngữ, dĩ thân dụ chi.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 命監察御史黎伯夷𭛁順化倉粟作帶殼米，轉漕行在。[61b*1*16]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Mệnh Giám sát ngự sử Lê Bá Di phát Thuận Hóa thương túc tác đái xác mễ, chuyển tào hành tại.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 二月，初五日，茶全令弟尸耐及大臣六人將兵象千人，潜來近帝營。[61b*3*1]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Nhị nguyệt, sơ ngũ nhật, Trà Toàn lệnh đệ Thi Nại cập đại thần lục nhân tương binh tượng thiên nhân, tiềm lai cận đế dinh.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 六日，帝密令左游擊將軍黎希葛、黄仁添及前鋒將軍黎勢、鄭文洒等将舟五百餘艘，精兵三萬，夜出厭、坐海口，急渡海潜入沙奇海門，立壘築城，截賊㱕路。[61b*4*8]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Lục nhật, đế mật lệnh Tả du kích tướng quân Lê Hi Cát, Hoàng Nhân Thiêm cập tiền phong tướng quân Lê Thế, Trịnh Văn Sái đẳng tương chu ngũ bách dư sưu, tinh binh tam vạn, dạ xuất Áp, Tọa hải khẩu, cấp độ hải tiềm nhập Sa Kì hải môn, lập lũy trúc thành, tiệt tặc quy lộ.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 占人不之知。[61b*7*11]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Chiêm nhân bất chi tri.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 七日，帝親率舟師一千餘艘，精兵七十餘萬，出新厭、𦾔坐二海口，樹天子旌旗，皷噪而進。[61b*7*16]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Thất nhật, đế thân suất chu sư nhất thiên dư sưu, tinh binh thất thập dư vạn, xuất Tân Áp, Cựu Tọa nhị hải khẩu, thụ thiên tử tinh kì, cổ tháo nhi tiến.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 前密令步兵将軍阮 …… [61b*9*12]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Tiền mật lệnh bộ binh tướng quân Nguyễn …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 … [61a] và trong nơi cai quản có nhiều người trốn tránh thì là không xứng chức.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Tân Mão, [Hồng Đức] năm thứ 2 [1471], (Minh Thành Hóa năm thứ 7). Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 2, vua cho là khi đại quân sắp vào đất giặc, quân lính càng cần phải luyện tập. Do đó, xuống chiếu cho quân Thuận Hóa ra biển tập thủy chiến.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Vua nghĩ núi sông nước Chiêm có chỗ chưa biết rõ ràng, liền sai thổ tù ở Thuận Hóa là Nguyễn Vũ vẽ hình thế hiểm dị của nước Chiêm để dâng lên.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Ngày mồng 6, viên Chỉ huy Cang Viễn bắt sống Bồng Nga Sa là viên lại giữ cửa quan Cụ Đê nước Chiêm đem nộp.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Phiên tù ở Sa Bôi là Cầm Tích, phiên tù ở Thuận Bình¹ là Đạo Nhị, đến chầu và dâng sản vật địa phương. Sứ thần ước Ai Lao, trấn thủ Quan Bình là bọn đầu mục Lang Lệ đều đem sản vật địa phương đến hiến.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Vua thân hành soạn ra Bình Chiêm sách, ban cho các doanh. Trong Bình Chiêm sách, nói có 10 lẽ tất thắng, có 3 việc đáng lo. Vua sợ rằng tướng sĩ chưa [61b] hiểu, sai Chỉ huy Nguyễn Thế Mỹ dịch ra quốc ngữ để nhắc lại.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Sai Giám sát ngự sử Lê Bá Di phát thóc kho Thuận Hóa làm gạo cả vỏ² chuyên chở tới hành tại.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tháng 2, ngày mồng 5, Trà Toàn sai em là Thi Nại³ và 6 viên đại thần đem 5.000 quân và voi, ngầm đến sát dinh vua.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Ngày mồng 6, vua bí mật sai bọn Tả du kích tướng quân Lê Hy Cát, Hoàng Nhân Thiêm và bọn Tiền phong tướng quân Lê Thế, Trịnh Văn Sái đem hơn 500 chiếc thuyền, 3 vạn tinh binh, ban đêm ra cửa Áp⁴ và cửa Tọa⁵ vượt biển gấp, bí mật tiến vào cửa biển Sa Kỳ⁶ dựng lũy đắp thành để ngăn chặn lối về của giặc. Người Chiêm Thành không biết gì về việc này.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Ngày mồng 7, vua tự mình dẫn hơn 1.000 chiếc thuyền, hơn 70 vạn⁷ tinh binh ra hai cửa biển Tân Áp và Cựu Tọa dựng cờ thiên tử, đánh trống hò reo mà tiến.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Trước đó, vua đã bí mật sai bộ binh tướng quân Nguyễn …

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 ^⇡ 1 Sa Bôi và Thuận Bình là hai châu thuộc nguồn Cam Lộ, nay là tỉnh Quảng Trị.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 ^⇡ 2 Gạo cả vỏ: tức là thóc đem luộc chín, làm lương ăn cho quân.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 3 Thi Nại: vốn là tên đất. Có thể tên em Trà Toàn cũng trùng với tên này, hoặc được phong ở đó.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 ^⇡ 4 Cửa Áp: tức là cửa Tân Áp, sau là cửa Đại Áp ở huyện Tam Kỳ, nay thuộc tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 ^⇡ 5 Cửa Tọa: tức là cửa Cựu Tọa, sau là cửa Tiểu Áp, cách cửa Tân Áp (tức Đại Áp) hơn 7 dặm (chú của CMCB 22, 3).

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 ^⇡ 6 Sa Kỳ: là một cửa biển ở huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 ^⇡ 7 Dịch theo nguyên văn, con số này có lẽ chưa chính xác.