Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Cao Hoàng Đế [BK10, 63a63b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 二十七日，旨揮置社官。[63a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Nhị thập thất nhật, chỉ huy trí xã quan.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 大社一百人以上用三人，中社五十人以上用二人，小社十人以上用一人。[63a*1*10]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Đại xã nhất bách nhân dĩ thượng dụng tam nhân, trung xã ngũ thập nhân dĩ thượng dụng nhị nhân, tiểu xã thập nhân dĩ thượng dụng nhất nhân.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 二十八日，旨揮天下官員軍民等，期以明年五月就東京，文官考試經史，有精者除文官，武官考試武經、法令、奇書等章。[63a*3*3]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Nhị thập bát nhật, chỉ huy thiên hạ quan viên quân dân đẳng, kì dĩ minh niên ngũ nguyệt tựu Đông Kinh, văn quan khảo thí kinh sử, hữu tinh giả trừ văn quan, vũ quan khảo thí vũ kinh, pháp lệnh, kì thư đẳng chương.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 塔二月七日，旨揮文武百官等：孰能將妻子隱避山林，與朕圖國事，自忙催籍及蒲滕至靈籍、可籃籍，或子或孫，俱免軍民役。[63a*6*1]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thạp nhị nguyệt thất nhật, chỉ huy văn vũ bách quan đẳng: thục năng tương thê tử ẩn tị sơn lâm, dữ trẫm đồ quốc sự, tự Mường Thôi tịch cập Bồ Đằng Chí Linh tịch, Khả Lam tịch, hoặc tử hoặc tôn, cụ miễn quân dân dịch.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 若以官者不在。[63a*8*13]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Nhược dĩ quan giả bất tại.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 某子孫兄弟不順道忘義，苟安降賊即不得認。[63a*9*1]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Mỗ tử tôn huynh đệ bất thuận đạo vong nghĩa, cẩu an hàng tặc, tức bất đắc nhận.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 違者，以貶罷論。[63b*1*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Vi giả, dĩ biếm bãi luận.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 二十二日，旨揮各府縣路鎮社󰀋等官，召對勘本路各縣社，及官私田土潭洲，魚果鹹盐，各海門私魚瀝（浚也，去水也），并金銀錫錢縷。[63b*1*7]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Nhị thập nhị nhật, chỉ huy các phủ huyện lộ trấn xã sách đẳng quan, triệu đối khám bản lộ các huyện xã, cập quan tư điền thổ đàm châu, ngư quả hàm diêm, các hải môn tư ngư lịch (tuấn dã, khứ thủy dã), tịnh kim ngân diên tích tiền lũ.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 帝作萬壽殿，又作左右殿，敬天殿，勤政殿。[63b*5*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Đế tác Vạn Thọ điện, hựu tác tả hữu điện, Kính Thiên điện, Cần Chính điện.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 造戰噐船隻。[63b*5*17]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Tạo chiến khí thuyền chích.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 鑄順天通寶錢，用五十文爲一陌。[63b*6*5]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Chú Thuận Thiên thông bảo tiền, dụng ngũ thập văn vi nhất mạch.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 初陳太宗建中二年，詔民間用一陌六十九文，正用七十文。[63b*7*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Sơ Trần Thái Tông Kiến Trung nhị niên, chiếu dân gian dụng nhất mạch lục thập cửu văn, chính dụng thất thập văn.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 己酉二年（明宣德四年），春，正月四日，旨揮百官及京都 …… [63b*9*1]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Kỷ Dậu nhị niên (Minh Tuyên Đức tứ niên), xuân, chính nguyệt tứ nhật, chỉ huy bách quan cập kinh đô …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 [63a] Ngày 27, ra lệnh chỉ đặt xã quan. Xã lớn từ 100 người trở lên thì đặt 3 viên, xã vừa từ 50 người trở lên đặt 2 viên, xã nhỏ 10 người trở lên đặt 1 viên.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Ngày 28, ra lệnh chỉ cho các quan viên và quân dân cả nước, hạn đến tháng 5 sang năm tới Đông Kinh để các quan văn hỏi thi kinh sử, ai tinh thông được bổ làm quan văn; các quan võ hỏi thi về võ kinh, pháp lệnh, kỳ thư…

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Tháng 12, ngày mồng 7, ra lệnh chỉ cho các quan văn quan võ: Người nào đã đưa vợ con lên lẫn tránh ở núi rừng cùng trẫm mưu lo việc nước, từ ở Mường Thôi đến Bồ Đằng, Chí Linh, Khả Lam thì cho con hoặc cháu được miễn các việc quân dịch và dân dịch. Nếu đã làm quan thì không thuộc lệ này. Con cháu, anh em của tên nào đã bỏ đạo nghĩa, cầu an hàng giặc thì không được nhận. [63b] Ai làm trái thì xử tội biếm hay bãi chức.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Ngày 22, ra lệnh chỉ cho các quan phủ, huyện, lộ, trấn, xã, sách đối chiếu, khám xét ruộng đất, đầm bãi công tư trong các huyện, xã của lộ mình, cùng cá mú, hoa quả, mắm muối và các rạch cá tư ngoài cửa biển, các loại vàng, bạc, chì, thiết, tiền.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Vua làm điện Vạn Thọ, lại làm Tả, Hữu điện, điện Kính Thiên, điện Cần Chính.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Chế tạo chiến khí, thuyền bè.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Đúc tiền Thuận Thiên thông bảo, cứ 50 đồng là 1 tiền.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Trước kia, thời Trần Thái Tông Kiến Trung năm thứ 2 [1226] có chiếu quy định trong dân gian tiêu tiền thì mỗi tiền là 69 đồng, dùng chính thức là 70 đồng.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Kỷ Dậu, [Thuận Thiên] năm thứ 2 [1429], (Minh Tuyên Đức năm thứ 4).

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 4, ra lệnh chỉ cho các quan, cho kinh đô …