Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ nhà Lê [19a19b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 俱尸利呵呻排麻羅。[19a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … Câu Thi Lị Ha Thân Bài Ma La.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 太師洪献卒。[19a*1*9]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Thái sư Hồng Hiến tốt.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 献北人，通經史常，從征伐爲軍師，及勸進謀議國事，有大功，帝以腹心委之，至是卒。[19a*1*14]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Hiến Bắc nhân, thông kinh sử thường, tòng chinh phạt vi quân sư, cập khuyên tiến mưu nghị quốc sự, hữu đại công, đế dĩ phúc tâm ủy chi, chí thị tốt.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 是歲，宋帝改元，遣户部員外郎魏庠，直史舘李度賫制󰀋，加帝檢校太尉。[19a*3*9]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thị tuế, Tống đế cải nguyên, khiển Hộ bộ Viên ngoại lang Ngụy Tường, Trực sử quán Lý Độ tê chế sách, gia đế Kiểm hiệu thái úy.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 己丑，興統元年（宋端拱二年）。[19a*5*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Kỉ Sửu, Hưng Thống nguyên niên (Tống Đoan Củng nhị niên).

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 春，正月，改元大赦。[19a*5*11]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Xuân, chính nguyệt, cải nguyên đại xá.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 封太子鍮爲擎天大王，皇弟二子銀錫爲東城王，皇弟三子鉞爲南封王。[19a*5*19]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Phong Thái tử Thau vi Kình Thiên Đại vương, hoàng đệ nhị tử Ngân Tích vi Đông Thành vương, hoàng đệ tam tử Việt vi Nam Phong vương.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 楊進祿以驩、愛二州叛。[19a*7*8]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Dương Tiến Lộc dĩ Hoan, Ái nhị châu phản.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 帝親征，進禄伏誅。[19a*7*17]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Đế thân chinh, Tiến Lộc phục tru.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 時，帝遣管甲進禄徵驩、愛二州税，進禄率二州人附于占城。[19a*8*6]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thời, đế khiển Quản giáp Tiến Lộc trưng Hoan, Ái nhị châu thuế, Tiến Lộc suất nhị châu nhân phụ vu Chiêm Thành.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 占城不納。[19a*9*10]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Chiêm Thành bất nạp.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 帝聞之，率諸軍 [19a*9*14] 伐驩、愛，追捕進禄，殺州人不可勝紀。[19b*1*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Đế văn chi, suất chư quân phạt Hoan, Ái, truy bổ Tiến Lộc, sát châu nhân bất khả thắng kỷ.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 庚寅，二年（宋淳化元年）。[19b*2*1]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Canh Dần, nhị niên (Tống Thuần Hóa nguyên niên).

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 宋遣左正言宋鎬、右正言王世則賫制󰀋加封帝「特進。」[19b*2*9]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Tống khiển Tả chính ngôn Tống Cảo, Hữu chính ngôn Vương Thế Tắc tê chế sách gia phong đế “Đặc tiến”.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 帝遣牙内指揮使丁承正以船九艘，率三百人出太平軍迎之，由海口入，經半月至白騰江，乘潮而行。[19b*3*10]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Đế khiển Nha nội chỉ huy sứ Đinh Thừa Chính dĩ thuyền cửu sưu, suất tam bách nhân xuất Thái Bình quân nghênh chi, do hải khẩu nhập, kinh bán nguyệt chí Bạch Đằng giang, thừa triều nhi hành.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 秋，九月，至長州奈征驛。[19b*5*11]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Thu, cửu nguyệt, chí Trường Châu Nại Chinh dịch.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 帝郊迎耀之，以舟師戰俱，[19b*6*1] 按㘘偕行。[19b*6*11]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Đế giao nghênh diệu chi, dĩ chu sư chiến cụ, án bí giai hành.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 至明德門，帝奉制書，置殿上不拜，詭言近歲與蛮冦接戰，塗馬傷足。[19b*6*15]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Chí Minh Đức môn, đế phụng chế thư, trí điện thượng bất bái, quỷ ngôn cận tuế dữ Man khấu tiếp chiến, đồ mã thương túc.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 鎬、則信之。[19b*8*3]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Cảo, Tắc tín chi.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 後乃設宴筵，行饗禮。[19b*8*7]

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Hậu nãi thiết yến đình, hành hưởng lễ.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 帝謂鎬曰：「後有國信，當於界首交割，毋頗使君至此。」[19b*8*15]

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Đế vị Cảo viết: “Hậu hữu quốc tín, đương ư giới thủ giao cắt, vô pha sứ quân chí thử”.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 鎬歸以聞。[19b*9*16]

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Cảo quy dĩ văn.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 … [19a] là Câu Thi Lị Ha Thân Bài Ma La¹.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Thái sư Hồng Hiến chết. Hiến là người Bắc [tức Trung Quốc], thông hiểu kinh sử, thường theo các cuộc chinh phạt làm quân sư, cùng là khuyên vua lên ngôi, mưu bàn việc nước, có công lớn, vua tin dùng như tâm phúc, đến đây chết.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Năm ấy, vua Tống đổi niên hiệu, sai Hộ bộ viên ngoại lang là Ngụy Tường và Trực sử quán là Lý Độ mang chế sách sang gia phong vua làm Kiểm hiệu thái úy.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Ký Sửu, [Hưng Thống] năm thứ 1 [989], (Tống Đoan Củng năm thứ 2).

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Mùa xuân, tháng giêng, đổi niên hiệu, đại xá.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Phong thái tử Thau làm Kình Thiên Đại Vương, hoàng tử thứ hai là Ngân Tích² làm Đông Thành Vương, hoàng tử thứ ba là Việt làm Nam Phong Vương.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Dương Tiến Lộc lấy hai châu Hoan, Ái³ làm phản. Vua thân đi đánh, Tiến Lộc bị giết. Bấy giờ vua sai viên Quảng giáp là Tiến Lộc đi thu thuế hai châu Hoan và Ái, Tiến Lộc đem người hai châu ấy xin theo về với Chiêm Thành. Chiêm Thành không nhận. Vua nghe tin, đem các quân [19b] đến đánh Châu Hoan, Châu Ái, đuổi bắt được Tiến Lộc và giết người hai châu ấy không biết bao nhiêu mà kể.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Canh Dần, [Hưng Thống] năm thứ 2 [990], (Tống Thuần Hoá năm thứ 1).

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Nhà Tống sai Tả chính ngôn là Tống Cảo, Hữu chính ngôn là Vương Thế Tắc mang chế sách sang phong thêm cho vua hai chữ “Đặc tiến”. Vua sai Nha nội chỉ huy sứ là Đinh Thừa, Chính đem 9 chiếc thuyền dẫn 300 người đến quân Thái Bình⁴ đón, theo cửa biển mà vào, nửa tháng đến sông Bạch Đằng, theo nước triều mà đi. Mùa thu, tháng 9, đến trạm Nại Chinh ở Trường Châu. Vua ra ngoài giao⁵ để đón, bày thủy quân và chiến cụ để khoe. Vua cầm cương ngựa cùng đi với sứ thần. Đến cửa Minh Đức, vua bưng chế thư để lên trên điện, không lạy, nói dối là năm vừa rồi đi đánh giặc Man, bị ngã ngựa đau chân. Cảo và Tắc tin là thực. Sau đó bày yến tiệc thết đãi. Vua bảo Cảo rằng: “Sau này có quốc thư thì cho giao nhận ở đầu địa giới, khỏi phiền sứ thần đến tận đây nữa”. Cảo về tâu, …

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 ^⇡ 1 Tức vua Chiêm Sri Harivarman II¹ (ở ngôi 988-999).

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 ^⇡ 2 Ở đọan sau (BK1,24a) ghi hoàng tử này là Long Tích.

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 ^⇡ 3 Các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa ngày nay.

¶ 58 Leave a comment on paragraph 58 0 ^⇡ 4 Thái Bình quân: sau đổi là Liêm Châu tức tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, quân là đơn vị hành chính đầu thời Tống.

¶ 59 Leave a comment on paragraph 59 0 ^⇡ 5 Giao: ngoại vi đô thành gọi là giao.

¶ 60 Leave a comment on paragraph 60 0 ^⇡ 1 Jaya Harivarman II: Băng Vương La (989–997).