Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Cao Tông Hoàng Đế [21a21b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 祈雨，因迎法雲佛僧㱕報天寺（今朝國初猶乃舊俗）。[21a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … kì vũ, nhân nghênh Pháp Vân phật tăng quy Báo Thiên tự (kim triều quốc sơ do nãi cựu tục).

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 六月，地震暴風。[21a*1*21]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Lục nguyệt, địa chấn bạo phong.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 秋，七月，甲子，朔，日食。[21a*2*5]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Thu, thất nguyệt, Giáp Tí, sóc, nhật thực.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 太師杜安頤卒，以太傅吳履信輔政。[21a*2*13]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thái sư Đỗ An Di tốt, dĩ Thái phó Ngô Lý Tín phụ chính.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 己酉，四年（宋淳熙十六年）。[21a*4*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Kỉ Dậu, tứ niên (Tống Thuần Hi thập lục niên).

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 春，二月，辛酉，朔，日食，日月色赤如血。[21a*4*11]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Xuân, nhị nguyệt, Tân Dậu, sóc, nhật thực, nhật nguyệt sắc xích như huyết.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 地震。[21a*5*3]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Địa chấn.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 三月，帝遍幸江山，凣乘輿所至，有神祗者，皆賜封號，立廟享祀。[21a*5*5]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Tam nguyệt, đế biến hạnh giang sơn, phàm thừa dư sở chí, hữu thần chi giả, giai tứ phong hiệu, lập miếu hưởng tự.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 庚戌，五年（宋光宗紹熙元年）。[21a*7*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Canh Tuất, ngũ niên (Tống Quang Tông Thiệu Hi nguyên niên).

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 春，正月，皇太后杜氏崩。[21a*7*11]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Xuân, chính nguyệt, Hoàng thái hậu Đỗ thị băng.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 秋，七月，太傅吳履信卒，以譚以𫎇爲太傅。[21a*7*21]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Thu, thất nguyệt, Thái phó Ngô Lý Tín tốt, dĩ Đàm Dĩ Mông vi Thái phó.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 冬，十月，帝拜謁山陵，祔皇太后新塑象。[21a*8*16]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Đông, thập nguyệt, đế bái yết Sơn Lăng, phụ hoàng thái hậu tân tố tượng.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 造翫瑤舟。[21a*9*13]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Tạo Ngoạn Dao chu.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 辛亥，六年（宋紹熙二年）。[21b*1*1]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Tân Hợi, lục niên (Tống Thiệu Hi nhị niên).

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 春，真臘國來貢。[21b*1*10]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Xuân, Chân Lạp quốc lai cống.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 冬，十二月，熒惑犯太白。[21b*1*17]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Đông, thập nhị nguyệt, Huỳnh Hoặc phạm Thái Bạch.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 壬子，七年（宋紹熙三年）。[21b*3*1]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Nhâm Tí, thất niên (Tống Thiệu Hi tam niên).

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 夏，六月，地震。[21b*3*10]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Hạ, lục nguyệt, địa chấn.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 秋，七月，雷震永寕殿二處。[21b*3*16]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Thu, thất nguyệt, lôi chấn Vĩnh Ninh điện nhị xứ.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 清化古弘甲人叛，命將討，平之。[21b*4*5]

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Thanh Hóa Cổ Hoằng giáp nhân phản, mệnh tướng thảo, bình chi.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 𥘉，甲人見牛跡於菴蘿樹上。觀之，乃是白牛，良久，復由他岐下。本甲衛人黎换占曰：「白牛在下之物，却在木上，是下在上之象。」因相率以叛。[21b*4*17]

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Sơ, giáp nhân kiến ngưu tích ư Am La thụ thượng. Quan chi, nãi thị bạch ngưu, lương cửu, phục do tha kì hạ. Bản giáp vệ nhân Lê Hoán chiêm viết: “Bạch ngưu tại hạ chi vật, khước tại mộc thượng, thị hạ tại thượng chi tượng”. Nhân tương suất dĩ phản.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 至是，草平之。[21b*7*14]

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Chí thị, thảo bình chi.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 浚蘇歴江。[21b*8*1]

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Tuấn Tô Lịch giang.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 癸丑，八年（宋紹熙四年）。[21b*9*1]

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Quý Sửu, bát niên (Tống Thiệu Hi tứ niên).

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 考課内外文武官，明其黜陟。[21b*9*9]

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Khảo khoá nội ngoại văn vũ quan, minh kì truất trắc.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 … [21a] để đảo vũ,nhân rước tượng phật Pháp Vân về chùa Báo Thiên. (Buổi đầu bản triều [Lê] vẫn còn theo tục cũ này).

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Tháng 6, động đất, gió bão.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Mùa thu, tháng 7, ngày mồng 1 Giáp Tý, nhật thực.

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 Thái sư Đỗ An Di chết, lấy Thái phó Ngô Lý Tín làm Phụ chính.

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 Kỷ Dậu, [Thiên Tư Gia Thụy] năm thứ 4 [1189], (Tống Thuần Hy năm thứ 16).

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 Mùa xuân, tháng 2, ngày mồng 1 Tân Dậu, nhật thực, mặt trời mặt trăng sắc đỏ như máu.

¶ 58 Leave a comment on paragraph 58 0 Động đất.

¶ 59 Leave a comment on paragraph 59 0 Tháng 3, vua ngự đi khắp núi sông, phàm xe vua đến đâu mà có thần linh đều cho phong hiệu và lập miếu để thờ.

¶ 60 Leave a comment on paragraph 60 0 Canh Tuất, [Thiên Tư Gia Thụy] năm thứ 5 [1190], (Tống Thiệu Hy năm thứ 1).

¶ 61 Leave a comment on paragraph 61 0 Mùa xuân, tháng giêng, Hoàng thái hậu họ Đỗ băng.

¶ 62 Leave a comment on paragraph 62 0 Mùa thu, tháng 7, Thái phó ngô Lý Tín chết, lấy Đàm Dĩ Mông làm Thái phó.

¶ 63 Leave a comment on paragraph 63 0 Mùa đông, tháng 10, vua lễ yết Sơn Lăng, rước tượng mới tô của Hoàng thái hậu thờ phụ vào Thái Miếu.

¶ 64 Leave a comment on paragraph 64 0 Đóng thuyền Ngoạn Dao.

¶ 65 Leave a comment on paragraph 65 0 [21b] Tân Hợi, [Thiên Tư Gia Thụy] năm thứ 6 [1191], (Tống Thiệu Hy năm thứ 2).

¶ 66 Leave a comment on paragraph 66 0 Mùa xuân, nước Chân Lạp sang cống.

¶ 67 Leave a comment on paragraph 67 0 Mùa đông, tháng 12, sao Huỳnh Hoặc phạm vào sao Thái Bạch¹.

¶ 68 Leave a comment on paragraph 68 0 Nhâm Tý, [Thiên Tư Gia Thụy] năm thứ 7 [1192], (Tống Thiệu Hy năm thứ 3).

¶ 69 Leave a comment on paragraph 69 0 Mùa hạ, tháng 6, động đất.

¶ 70 Leave a comment on paragraph 70 0 Mùa thu, tháng 7, sét đánh vào điện Vĩnh Ninh hai chỗ.

¶ 71 Leave a comment on paragraph 71 0 Người giáp Cổ Hoằng² ở Thanh Hóa làm phản, sai tướng đi đánh, dẹp được. Trước đó có người giáp ấy thấy vệt chân trâu [trèo lên] cây muỗm, nhìn lên thấy con trâu bạc, hồi lâu, nó lại theo ngả khác đi xuống. Có người lính ở giáp ấy là Lê Văn đoán rằng: ‘Trâu trắng là vật ở dưới, nay lại ở trên cây, thế là điềm kẻ dưới lên ở trên”. Nhân đó bèn rủ nhau làm phản. Đến đây đánh dẹp yên được.

¶ 72 Leave a comment on paragraph 72 0 Đào sông Tô Lịch.

¶ 73 Leave a comment on paragraph 73 0 Quý Sửu, [Thiên Tư Gia Thuỵ] năm thứ 8 [1193], (Tống Thiệu Hy năm thứ 4).

¶ 74 Leave a comment on paragraph 74 0 Khảo khóa các quan văn võ trong ngoài, để rõ nên giáng hay thăng.

¶ 75 Leave a comment on paragraph 75 0 ^⇡ 1 Sao Huỳnh Hoặc tức sao Hỏa. Sao Thái Bạch tức sao Kim.

¶ 76 Leave a comment on paragraph 76 0 ^⇡ 2 Cổ Hoằng: nay là đất huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.